Yaklaşık 2,5 milyon memur ile 1,8 milyon memur emeklisinin aylardır beklediği ‘Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu,’ Meclis Genel Kurulu'nda kabul edildi.
Üç gün süren görüşmelerden sonra kabul edilen yasa ile memur ve memur emeklileri ilk kez toplu sözleşme hakkı kazandı. Buna göre memurların zam miktarının belirlemede Bakanlar Kurulu’nun yetkisine son verildi. Toplu sözleşmede uzlaşma sağlanamaması durumu son sözü ‘Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’ söyleyecek. Artık hükümet toplu sözleşme masasında alınan kararları uygulamak zorunda. Yasanın Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından imzalanarak Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından toplu sözleşme süreci başlayacak. Toplu sözleşme yasasının ayrıntıları ise şöyle:
2009 yılı toplu görüşmeleri sonunda imzalan mutabakat metninde yer verilen hükme bağlı olarak 2010 yılı Şubat ayında Abant’ta gerçekleştirilen çalıştayla başlattığımız kamu görevlilerinin toplu sözleşme hakkı süreci “Toplu sözleşmeye de toplumsal sözleşmeye de evet” sloganıyla destek verdiğimiz 12 Eylül 2010 referandumuyla anayasal hakka dönüştü. Anayasa değişikliği çerçevesinde dört çalıştay ve bilimsel toplantılar sonucunda kanun teklifi taslağı hazırlayarak sürece katkı sağlamaya devam ettik. 12 Haziran 2011 seçimleri ve 61. Hükümetin oluşması sonrasında gerçekleştirilen üçlü danışma kurulu toplantılarında görüş, öneri ve taleplerimizi dile getirdik. Bu toplantılar sonucunda hazırlanan kanun tasarısının meclise sevki sonrasında da ilgili meclis komisyonları çalışmalarına katıldık ve başta hizmet kolu toplu sözleşmesi olmak üzere birçok hususun tasarıya eklenmesini sağladık.Emniyet ve silahlı kuvvetler bünyesinde çalışan kamu görevlileri ile Cumhurbaşkanlığı, Meclis ve MGK’da görev yapan kamu görevlilerinin sendika üyesi olma yasağını son vermemesi, toplu sözleşme kapsamını sınırlayabilecek hükümler içermesi gibi eksik yönleri bulunan kanun değişikliği aşağıdaki hususları içermektedir.
İLK TOPLU SÖZLEŞME DÜZENİNİN GETİRDİĞİ HÜKÜMLER
* 4688 sayılı Kanunun adı; “Kamu Görevlileri Sendikaları Ve Toplu Sözleşme Kanunu” olarak değiştirilmiştir.
* Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi statüsü dışındaki kadro ve pozisyonlarda görev yapan herkes kamu görevlisi sayılacaktır.
* Aday ya da deneme süresinde olan memurlar da sendikalara üye olabilecek.
* 100 ve daha fazla kamu görevlisinin çalıştığı işyerlerinin en üst amirleri ile yardımcıları ve kamu kurum ve kuruluşlarının güvenlik görevlileri sendikalara üye olabilecek.
* Toplu Sözleşme primi, Toplu Sözleşme ikramiyesi adını alacak.
* Sendika kurucusu olmak için en az 2 yıl kamu görevlisi olma şartı kaldırıldı.
* Sendika ve Konfederasyonlar isteğe bağlı organlar kurabilecekler ve Genel Kurul hariç olmak üzere zorunlu organların yetkilerini devredebilecekler.
* Sendika şubeleri, üye sayısı bini aşan sendikalar ve konfederasyonlar genel kurullarını delegelerle yapabilecekler.
* Olağan Genel Kurulların süresi azami dört yıla çıkarıldı.
* Sendika ve Konfederasyonlar faaliyet, denetleme raporları ile bütçe önerilerini delegelerine yazılı veya elektronik ortamda gönderebilecek ve internet sitesinden ilan edecekler.
* Şube açma ve şube olma şartlarını kaybeden şubeleri kapatma konusunda yönetim kurulları yetkilendirilebilecek.
* Sendika ve Konfederasyonlar yetkili merciler ve mahkemelerce düzeltilmesi istenen tüzük hükümlerinin değiştirilmesi konusunda yönetim kuruluna yetki verilebilecek.
* Sendika ve Konfederasyonlar doğal afet durumlarında kamuya yararlı dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflar aracılığıyla da ayni ve nakdi yardım yapabilecek.
* Sendika ve Konfederasyonlar afete uğrayan bölgelerde konut ve sağlık tesisi kurabilecekler.
* Şube, Sendika ve Konfederasyon yönetim kurulu üyeliklerine seçilenlerin bu görevleri nedeniyle aylıksız izne ayrılma isteğine ilişkin 30 günlük süre sınırlaması kaldırıldı.
* Denetleme Kurulları en az 3 en fazla 5 denetçiden oluşacak.
* Sendika ve Konfederasyonlar uluslararası kuruluş kurabilecekler
* Sendikalar il ve ilçe temsilcilikleri kurabilecek
* Üye sayısı 100 olan il ve üye sayısı 50 olan ilçe temsilcileri haftada 4 saat sendikal izin kullanabilecekler.
* Toplu Sözleşme kapsamı dışındaki konularda istişari kararlar almak için Kamu Personeli Danışma Kurulu oluşturulacak.
* Kamu Personeli Danışma Kurulunda kamu görevlilerini en çok üyeye sahip 3 konfederasyon genel başkanı ile hizmet kollarındaki yetkili sendika başkanları temsil edecek.
* İşyerinde en fazla üyeye sahip sendika dışındaki sendikalar sendika işyeri temsilcisi belirleyebilecek.
* İşyerinde çalışan sayısı 200’e kadar ise 1, 201-600 arası ise en çok 2, 601-1000 ise en çok 3, 1001- 2000 ise en çok 4, 2000'den fazla ise en çok 5 işyeri sendika temsilcisi belirlenecek
* İşyeri sendika temsilcilerinin sendika izinleri haftada 2 saatten 4 saate çıkarıldı.
* Sendikaya üye olan ve üyelik ödenti kesilen kamu görevlilerinin listesi kurumsal düzeyde duyurulabilecek diğer araçlarla da ilan edilecek.
* Toplu Sözleşme, Kamu Görevlilerinin mali ve sosyal haklarını düzenleyen mevzuat hükümleri dikkate alınarak kamu görevlilerine uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, ek ödeme, toplu sözleşme ikramiyesi, fazla çalışma ücreti, harcırah, ikramiye, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ile kanunda ismen sayılmayan diğer mali ve sosyal hakları kapsayacak.
* Toplu Sözleşmenin kapsamında yer alacak konulardan kamu görevlilerinin bütününü ilgilendiren hususlar Genel Toplu Sözleşme kapsamında görüşülecek.
* Görev yapılan hizmet koluna mahsus mali ve sosyal haklar Hizmet Kolu Toplu Sözleşmesi kapsamında görüşülecek.
* Yerel yönetimler hizmet kolunda görev yapan kamu görevlileri genel ve hizmet kolu toplu sözleşmesinin yanında, “Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesi” ile belirlenecek tazminattan da yararlanabilecek.
* Toplu Sözleşme iki mali yıl için geçerli olacak.
* Sendika üyesi kamu görevlileri Toplu Sözleşme hükümlerinin tamamından, Sendika üyesi olmayan kamu görevlileri ise toplu sözleşeme ikramiyesi hariç toplu sözleşme hükümlerinden yararlanabilecekler.
* Emekli kamu görevlileri, Toplu Sözleşme de belirlenen aylık ve taban aylık katsayılarının emekli maaşlarına yansıtılması suretiyle Toplu Sözleşmeden faydalandırılacak.
* Toplu Sözleşme görüşmeleri Kamu İşveren Heyeti ile Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti arasında yapılacak.
* Toplu Sözleşmede Kamu İşveren Heyeti; DPB’nin bağlı olduğu Bakan Başkanlığında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve heyet başkanınca uygun görülen diğer bakanlık temsilcileri ile Hazine Müsteşarlığı ve DPB temsilcilerinden oluşacak.
* Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti;
— En fazla üyesi olan konfederasyon tarafından belirlenecek Heyet Başkanı,
— Hizmet kollarında yetkili sendikaları tarafından belirlenecek birer temsilci,
— Üye sayısı bakımından ilk üç konfederasyon tarafında belirlenecek birer temsilci,
olmak üzere toplam 15 üyeden oluşacak
* Genel Toplu Sözleşmeyi Kamu İşveren Heyet Başkanı ile Kamu Görevlileri Sendikaları Heyet Başkanı imzalayacak.
* Hizmet Kolu Topu Sözleşmelerini kamu işveren heyet başkanı ile ilgili hizmet kolunda yetkili olan sendikanın temsilcisi imzalayacak
* Sosyal Denge Tazminat Sözleşmesini belediyelerde belediye başkanı ve belediyelerde en çok üyeye sahip sendikanın temsilcisi, il özel idarelerinde ise vali ile il özel idarelerinde en çok üyeye sahip sendika temsilcisi imzalayacak
* Toplu Sözleşme Görüşmeleri son rakamı tek olan yıllar olmak üzere iki yılda bir yapılacak.
* Genel Toplu Sözleşme teklifleri Kamu Görevlileri Sendikaları Heyet Başkanı (en çok üyeye sahip konfederasyon) tarafından hazırlanacak.
* Hizmet Kolu Toplu Sözleşme teklifleri Kamu Görevlileri Sendikaları Heyetindeki ilgili hizmet kolu temsilcileri (Hizmet kolunda yetkili sendika) tarafından hazırlanacak.
* Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesinin tavan tutarı yerel yönetim hizmet kolu toplu sözleşmesi ile belirlenecek.
* Toplu Sözleşme Görüşmeleri Ağustos ayının ilk iş günü başlayacak ve en geç – kamu görevlileri hakem kurulu kararı dâhil olmak üzere- Ağustos ayının son iş günü bitecek.
* Toplu Sözleşme metni, Genel Toplu Sözleşeme ve Hizmet Kolu Toplu Sözleşmeleri olmak üzere ayrı ayrı oluşturulacak.
* Genel Toplu Sözleşme görüşmelerinde uzlaşmazlık çıkması halinde Kamu Görevlileri Hakem Kurulu'na, Kamu Görevlileri Sendikaları Heyet Başkanı (en çok üyeye sahip konfederasyon) İle Kamu İşveren Heyet Başkanı başvurabilecek.
* Hizmet Kolu Toplu Sözleşmelerinde uzlaşmazlık çıkması halinde Kamu Görevlileri Hakem Kurulu'na, Kamu Görevlileri Sendikaları Heyetindeki ilgili hizmet kolu temsilcileri (Hizmet kolunda yetkili sendika) ile Kamu İşveren Heyet Başkanı başvurabilecek.
* Kamu Görevlileri Hakem Kurulu;
- Yargıtay, Danıştay, Sayıştay başkan, başkanvekili, başkan yardımcısı, daire başkanları arasından bakanlar kurulunca başkan olarak seçilecek üye,
- Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı, Hazine Müsteşarlığından birer olmak üzere 4 üye,
- En fazla üyeye sahip olan Konfederasyondan 2, ikinci ve üçüncü olan Konfederasyonlardan birer üye olmak üzere toplam 4 üye,
- Üniversite öğretim üyeleri arasından Bakanlar Kurulunca doğrudan seçilecek 1, Konfederasyonlar tarafından önerilen 7 aday arasından Bakanlar Kurulu tarafından seçilecek 1 olacak şekilde akademisyen 2 üye
olmak üzere 11 üyeden oluşacak.
* Kamu Görevlileri Hakem Kurulu, kendisine yapılan başvuruyu 5 iş günü içerisinde karara bağlayacak.
* Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesin ve Toplu Sözleşme hükmünde olacak.
* Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmeleri için Kamu Görevlileri Hakem Kurulu’na başvurulamayacak.
* 2012 ve 2013 yıllarını kapsayacak Toplu Sözleşme görüşmelerine kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde başlanacak, görüşmelere katılacak sendika ve konfederasyonlar için Temmuz 2011’de ilan edilen üye sayıları baz alınacak.
* 2012 yılına mahsus olmak üzere üye sayılarının tespitinde 15 Haziran tarihi esas alınacak ve yapılan tespit işlemi 10 Ağustos 2012 tarihine kadar Resmi Gazete'de ilan edilecek.
* Uygulamaya yönelik yönetmelik bir ay içinde yürürlüğe girecek.
