2021 yılında kamu görevlileri içinde uygulanacak gelir vergisi matrahları Resmi Gazete’nin bugünkü (29 Aralık 2020 tarihli) Mükerrer sayısında yayımlandı. Yayımlanan Gelir Vergisi Tebliğine göre; %15 oranındaki matrah 22.000’den 24.000’e, %20 oranın uygulanacağı matrah ise 49.000’den 53.000’e çıkarıldı. Söz konusu Tebliğ’de yayımlanan oranlar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Bu sene de gelir vergisi matrahları; yukarıda yer verilen tablodan da anlaşılacağı gibi 2021 yılı gelir vergisi matrahları yakın geçmişte olduğu gibi sosyal adaletin göz ardı edildiği, farklı gelir grupları arasında adalet sağlama hassasiyetinin hissedilmediği, matrahlar noktasında kamu yönetimi ve kamu maliyesi bürokrasisinin kurnazlığının devam ettirildiği, gelir vergisinin maaş ve ücretleri eritme unsuruna dönüşme özelliğinin sona erdirilmediği bakış açısıyla belirlenmiş ve vergide adalet sonucunu gerçekleştirmekten uzak kalmıştır.
Görünen o ki; kamu görevlilerinin, işçilerin, maaş ve ücret geliriyle geçinen dar ve sabit gelirlilerin %20’lik dilime girmesine ve gelir kaybı yaşamasına, çözüm bulunması gereken sorun olarak bakılmıyor. 2020 yılı enflasyonunun %15’i aşacağı, 2021 yılında da %10’dan düşük bir enflasyon oluşmayacağı açık olmasına karşın, matrahlar daha düşük düzeyde (%9.11 yeniden değerleme oranı gözetilerek) artırılmış ve kamu görevlilerinin maaş ve ücretinde düşüşe, gelirlerinde kayba seyirci kalınmıştır.
Gelir vergisinde yapılan matrah artışı “yüzdelik dilim oyunu” olarak nitelendirdiğimiz kurnazlıkla belirlenmiş, dolaylı vergilerle kendisi için yeterince vergi yükü, kamu maliyesi için de yeterli düzeyde vergi geliri oluşturmaktadır. Buna rağmen bir de gelir vergisi gibi doğrudan gelir kalemiyle; kamu görevlilerinin gelirini azaltmanın, giderini artırmanın sosyal hukuk devleti ilkesi ve gelir dağılımında adaleti sağlama göreviyle ilişkilendirilmesi elbette mümkün değildir.
2021 yılı Gelir Vergisi Matrahları, asgari ücret düzeyinde maaş alanların bile %20’lik dilime yıl içerisinde daha erken tabi olması sonucunu doğuracaktır. Asgari ücreti koruma ve asgari ücretliye destek sağlama konusunda gösterilmesi gereken azami hassasiyet, gelir vergisi düzenlemesiyle bir anlamda yok kabul edilmiştir. İşveren kesiminin, sermayenin; gelir vergisi teşvikleri, KDV istisnaları, vergi muafiyetleri, sigorta prim teşvikleri gibi seçeneklerle doğrudan vergiler bakımından koruma kalkanına sahip kılındığı, amortisman ve işletme sermayesi giderleriyle vergi matrahlarında ve tahakkuk tutarlarında indirim imkanlarından yararlandığı gerçeği karşısında asgari ücretten, kamu görevlilerinden, işçilerden %15’ten daha fazla vergi kesintisi yapmayı mümkün kılan düzenleme adaletle, hak ve nesafetle bağdaştırılamaz. Vergi aflarının, ötelemelerinin, taksitlendirmelerinin öznesi olma imkânı olmayan kamu görevlileri ve diğer sabit gelirlilerin üzerindeki vergi yükünü, kamu yönetiminin de bu vergi yüküne dayalı adaletsizlik ithamı kaynaklı manevi yükü sona erdirmenin yolu da, yöntemi de bellidir. Biz Memur-Sen olarak bunu yıllardır söylüyoruz. Yakın dönemde Türkiye’nin gündemine giren, “Hukuk ve Ekonomik Reform” çalışmalarının en önemli başlıklardan birisi gelir vergisi ve matrahları olmalı ve bu düzenlemeyi hayata geçirmelidir. Sermayedarları teşvik ve muafiyetlerle zenginleştiren devlet, sabit gelirlinin ekmeğine, emeğine göz dikmemeli.
Yukarıdaki tespit ve itirazlara bağlı olarak bizim beklentimiz, teklifimiz, talebimiz; Kamu görevlilerinin gelir vergisi %15’e sabitlenmeli, %15’i aşan kısım ya iade edilmeli ya da kesilmemeli. Kamu görevlilerinin gelir vergisi kesintilerinin %15’e sabitlenmesi demek vergi ödemedikleri anlamına gelmiyor. Barınma, yiyecek, eğitim, sağlık ve diğer harcama kalemlerinde artış yaparak, dolaylı vergi ödemesiyle yine telafi edecek ve bu ödemelerle söz konusu kamu maliyesine daha fazla vergi ödeyeceklerdir. Gelir vergisi matrahlarında %27 ve %35 oranlarında olduğu gibi ücretli grubun %15 ve %20’lik matrahı farklı/özel ve yüksek olmalı.
Aşağıdaki tablo, sadece son 3 yılda Gelir Vergisi matrahı üzerinde yapılması gerekenlerin ne olması gerektiğini gösteriyor.
